La Selva infurmescha davart igl gôt

Igls problems digls forestals cun la selvaschigna

Da Leo Thomann

La Selva, l’associaziun grischuna d’economia forestala cun igl sies president Leo Thomann da Parsonz ò anvido l’emda passada ad en’occurrenza d’infurmaziun. An tschintg diversas regiuns digl Grischun. Egna da chellas è er stada a Tinizong. La surfatscha digl gôt aint igl cantun Grischun monta 200 000 ha. La gronda part, numnadamaintg 85%, è an possess digl mang public. Chegl èn 146 cumegns politics cun 85 travagls forestals da revier. An en onn vignan taradas ed elaboradas plantas an ena dimensiun da 425 000 m3. Igls interess economics digl gôt vignan represchentos dalla Selva. Siva dattigl pero anc otras funcziuns tgi igl gôt ò. La principala è bagn chella scu schurmetg cunter prievels dalla nateira. Vetiers vign, tgi igl gôt geida furmar la cuntrada, è spazi da veiver per numerousas plantas ed animals e betg igl davos è igl gôt er spazi da recreaziun per igl carstgang.

Igls forestals on chitos

Tgi igls responsabels dalla Selva on cun lour tschintg deis d’infurmaziun an tschintg diversas regiuns digl cantun gia ena fegnameira è evident. Els fon numnadamaintg chitos per la persistenza digl gôt an las sias funcziuns a lunga vista. Igl president dalla Selva, Leo Thomann vign segl punct: «Aint igl gôt mantgan oz tschertas sorts da plantas tgi nous beneventessan. Zont igl ivez. Per part vignan las plantignas magledas giu dalla selvaschigna. E chegl schi bod tgi vign mianc pignoula. Da l’otra vart vainsa er problems cun la selvaschigna, lò noua tgi ella sa catta d’anviern e fò donns considerablels». Ins vot aveir constato ena sminuaziun dalla qualitad digl gôt igls davos quatter onns. Ed ensatge tgi fò mal agl vainter agls forestals è l’iniziativa cunter la tgatscha speziala tgi vign tractada digl cunsegl grond ainten la sessiun da favrer. Chella pretenda ena prolunga dalla tgatsch’ota per quatter deis ed ena renunztga cumpletta alla tgatscha supplementara. «Per nous forestals monta chella iniziativa ena gronda insiertad. Nous ischan persvadias tgi chella prolunga tanscha betg per ena reducziun dalla selvaschigna ainten chel rom scu tgi faschess basigns», argumentescha Leo Thomann. E da vart dalla Selva ins è dall’ideia tgi las maseiras actualas da redutgier igl domber da tschervs digls onns 80, tanschan betg. Ins calculava cun ca. 18 000 tocs e veva fixo en domber da 12 000 tocs scu surpurtabel. Zont betg, schi l’iniziativa vess da survagneir ena maioritad politica.

Daple consequenza

Durant chels tschintg deis d’infurmaziun ins ò tschartgea da mussar alla publicitad la situaziun 1:1 ainten gôt e scu tgi tschertas parts digl gôt e tschertas sorts plantas èn periclitadas causa digls donns da selvaschigna. Perchegl pretendan igls forestals maseiras pi rigurousas e daple consequenza ainten la realiaziun dad ena reducziun dallas populaziuns da tschervs. Igl mument ins manegia zont da constatar en agumaint digls effectivs. Ord vista forestala èn a lunga vista las suandontas maseiras impurtantas: sierar l’existenza dallas plantas principalas per igl gôt scu pegn, laresch e zundrigna. Impedeir donns tgi pericliteschan ena regiuvinaziun. Impurtant è pero er la biodiversitad e cò ins ò an meira zont da promover igl ivez, pero er diversas plantas da figlia. La Selva vei pero er, tgi betg la selvaschigna suletta so neir fatga responsabla per la persistenza digl gôt e la siertad dallas sias funcziuns. Magari impedescha er erva lunga tgi è carscheida ainten gôt, tgi igls sems possan catscher e crescher las plantignas. Er mantga magari gleisch avonda per tgi igl gôt possa sa regiuvinar.

Er igls forestals son contribueir

An lour preschentaziun dalla problematica cun la selvaschigna ainten gôt, èn igls selvicultours tottaveia er critics cun sasez. Vot deir veian er maseiras, scu tgi igls travagls forestals savessan migliurar la situaziun. Vot deir promover en gôt tgi è pi bagn adatto er agls animals selvadis e cò an amprema lengia agls tschervs. Ins duess far adegna puspe lavours tgi promovan la regiuvinaziun digl gôt. Siva duessan neir amplantadas pi savens plantas tgi dastgan neir magledas dalla selvaschigna. Pinavant duessan largias ainten gôt restar libras per migliurar las pussebladads da pascular ainten gôt. Cun la construcziun da veias da gôt ins duess aveir maseira per evitar disturbis ed alloura metter se scumonds da carrar. E seivs ins duess far angal gist noua tgi gl’è propi basigns. Ed er las gruppas da gôt duessan eir anturn cun schinetg cun pignoula e plantas giovnas durant las lavours forestalas. Zont cun las machinas. Ed ensatge fitg impurtant ins menziunescha er anc: i duess dar adegna puspe ainten gôt zonas tgi vignan betg tutgeidas digls luvrants da gôt. Spessom, noua tgi la selvaschigna catta er schurmetg e pôss. Ed alla finala en tant donns da selvaschigna saron er da tolerar, pertge animals selvadis ed igl gôt on adegna gia ena furma da convivenza.