Duos exposiziuns ad Altfinstermünz

Il Chastè d’evenimaints pro’l cunfin vegl es darcheu avert

DA BENEDICT STECHER / ANR

Daspö l’on 2002 es gnü restorà sül cunfin vegl tanter la Svizra e l’Austria il Chastè d’evenimaints Altfinstermünz. Las lavuors sun uossa plü o main a fin, però ün tal cumplex sto eir gnü mantgnü. Cur cha’ls Romans han fabrichà 45 ons davo Cristus la Via Claudia Augusta tras las chavorgias da l’En nu d’eira la relaziun tanter l’Engiadina e’l Tirol uschè amicabla sco hoz. Ün documaint da l’on 1263 descriva la fabrica da la fortezza obain d’ün chastè aint il cuvel. A partir dal 1300 e dürant tschientiners d’eira Altfinstermünz ün dazi per inchaschar taxas da transit. Suot il duca Sigismund es gnü fabrichà oura l’implant e davent dal 1502 es gnüda construida dürant 35 ons la fortezza cun favgia, ustaria, stallas da chavals e la pitschna baselgia. Dal 1779 es gnü spostà l’uffizi da dazi a Martina ed Altfinstermünz es i in mans privats. Il cumplex ha pers si’importanza e las müraglias dals divers fabricats han cumanzà a patir.

Restauraziun da l’implant

Dal 2001 staiva in discussiun da vender Altfinstermünz a privats. Quist fat a svaglià grondas discussiuns e diversas persunas instancablas intuorn Hermann Klapeer da Danuder han fundà la Società Altfinstermünz cul böt da restaurar e mantgnair l’implant. Cun l’agüd da la protecziun da monumaints e da l’Uniun europeica cun ün proget dad Interreg cul titel «Historische Grenzbefestigung im Dreiländereck» s’haja tut per mans las lavuors. «No vain adüna pudü quintar cul sustegn dal stadi, dals cumüns vaschins ed eir dal cumün da Tschlin e dal chantun Grischun», ha dit Klapeer. Per seis instancabel ingaschamaint ha il president da la Fundaziun Altfinstermünz Klapeer survgni il «Tiroler Verdienstkreuz».

Exposiziuns e gitas

«Da mardi fin dumengia po gnir visità il Chastè d’evenimaints Altfinstermünz da las 11.00 fin las 16.30 cun audioguides in tschinch linguas. Cun annunzcha ouravant esa eir pussibel d’organisar üna visita manada», ha orientà Klapeer. Aint il cuvel i’l grip vain muossà ün film chi quinta da l’istorgia e dal dazi ad Altfinstermünz. Actualmaing sun expostas aint illa tuor da Klaus sül terz plan 15 fotografias da Kruckenhauser dals ons 30 chi dan perdütta dal stadi da quella jada. Suot il tet as poja tour suot ögl las masüraziuns davent da l’on 2002. Sco cha Klapeer ha manzunà es Altfinstermünz hoz ün lö d’inscunter per uffants e famiglias e per giasts ed indigens chi s’interessan per l’istorgia dal dazi vegl tanter l’Engiadina e’l Tirol.

Ulteriuras infuormaziuns suot www.altfinstermünz.at