La «clinica» ella habitaziun – amiez Glion

La clinica gerontopsichiatrica ella casa Vieli ei secumprovada

dad augustin beeli / anr

Culla vegliadetgna vegnan denton savens era las grevezias. Pli e pli biars piteschan aschia dalla malsogna dad Alzheimer. Cun quella san ins vegnir vegls. Dapi varga in onn sustegn la clinica gerontopsichiatrica dil gi ils pertuccai e lur confamiliars. «Cun ina tala malsogna san ins viver gitg, culla diagnosa ‘Alzheimer’ stuess ins tuttavia buca dislocar en ina casa da vegls»: Quei gi Monika Berther-Sommer da Rueras. Ella ei cussegliadra tier l’Associaziun Alzheimer Svizra Grischun. Per la gerontologa diplomada s’auda la diagnosa «demenz» tiel mintgagi. Dapi igl 1. d’october 2011 eis ella engaschada tier l’associaziun ed integrada en ina reit da cumpetenza per fatgs dad Alzheimer. Avon ch’ella ha entschiet sia lavur da cussegliadra eis ella stada ella suprastonza dall’organisaziun ch’exista dapi 14 onns.

In svilup da commembers rasant

Che «Alzheimer» ei veramein ina tematica impurtonta e virulenta muossa la statistica: L’associaziun ei vegnida fundada ils 1999 cun 14 commembers, alla fin dil 2011 dumbrava ella 436 commembers. Davos quella cefra sezuppan pilpli ina ni pliras persunas ch’ein confruntadas culla malsogna. Ei sa esser in dils partenaris d’ina lètg, affons che ston veser ch’in dils geniturs degenerescha pli e pli spirtalmein. Persunas da format e reputaziun, umens e dunnas, glieud da tuttas classas socialas piardan tuttenina igl intelletg. Els vegnan vegls e fan termagls sco affons, contan e rian, enconuschan denton buca pli lur confamiliars. Cun tals scenaris vegn la cussegliadra Monika Berther confruntada en sia lavur.

Pils confamiliars ei il mument lu vegnius d’encurir in plaz ella casa da vegls. Quei schabegia savens per motivs da segirtad e buc exnum per metter dalla vart il bab ni la mumma. Era ellas casas da vegls occupan malsognas da demenz pli e pli il persunal ed influenzeschan organisaziun e structuras. Dapertut vegn scaffiu partiziuns da demenz nua che gruppas da persunas san viver en in mund schurmegiau e per sesez. Ils pertuccai sesentan libers – ed ein tuttina serrai en. Per las persunas dementas ei quei buca ton grev sco pils confamiliars. Lezs piteschan savens pli fetg ch’ils pazients. Stuer mirar tier e buca saver gidar ei buca sempel. Monika Berther relativescha tal patertgar: «Nus vegnin adina pli vegls ed aschia dat ei era adina dapli glieud cun malsognas da demenz.» La pli gronda lavur ch’ella hagi seigi quella da sensibilisar la glieud per la tematica. In fatg clar seigi che persunas cun demenz sappien habitar gitg a casa. Ei drovi ina survigilonza regulara, quei mondi senz’auter cun confamiliars, spitex e vischins, accentuescha Monika Berther.

Biars resuns positivs dils confamiliars

La clinica gerontopsichiatrica dil gi a Glion exista dapi igl october 2011 ed ella porscha sustegn supplementar a quella reit d’agid. Sco staziun affiliada al survetsch psichiatric dil cantun Grischun eis ei ina fuorma da terapia per pazients dad Alzheimer. La menadra dalla clinica dil gi, Ursula Giustiniani, trai ina bilanza positiva dapi l’avertura avon varga in onn. Cunzun ils biars resuns positivs dils confamiliars muossan ch’ils pazients profiteschan effectiv da quei center da terapia mentala e cerebrala. Els tuornan a casa rinforzai, ed il sustegn a casa, cunzun ils confamiliars, han liber zacontas uras.

En cumparegliaziun cullas casas da vegls porscha la clinica dil gi in avantatg essenzial als pazients: Els habiteschan a casa e vegnan ella media dus gis ad jamna a Glion ella clinica. Naven dallas 09.00 la damaun tochen il suentermiezgi allas 16.30 porscha quella plaz a tschun persunas dementas.

La «clinica» ston ins buca s’imaginar sco spital cun apparats, letgs, tgirunzas ed infusiuns. Ils confamiliars san vegnir cun la pazienta ni il pazient a Glion nua ch’el resta igl entir gi. Ella habitaziun ella secunda alzada dalla casa Vieli vegn exercitau il mintgagi. «Trenament cognitiv», resumescha Ursula Giustiniani la fuorma da terapia. La clinica dil gi seigi tuttavia buc ina concurrenza cullas casas da vegls, puntuescha la dunna dil fatg. Il tractament vegn coordinaus ed organisaus cul miedi consiliar dalla clinica Waldhaus a Cuera, dr. Florian Kopper. La terapia vegn fatga cun tschintschar, cuschinar communablamein, exercezis da coordinaziun e ballontscha e cun cantar. La dinamica da gruppa ed il far zatgei ensemen hagi tuttavia effects mentals positivs. Tiel cantar declara Ursula Giustiniani: «Cantar sa svegliar la memoria veglia ch’era inagada intacta.»