Energia schubra, grischa u tschuffa?

Obligaziun da declerar l’origin da tut l’energia – era dal current grisch

Cun Josias Gasser ha discurrì Claudia Cadruvi / ANR

L’energia grischa na vegn da preschent betg declerada. Quest’emna inoltrescha Gasser sia moziun cun suttascripziuns d’exponents da tuttas partidas. Il verd-liberal vul cuntanscher ch’i daventia obligatoric da declerar la provegnientscha da tut il current.

Tge porta ina tala decleraziun?

Josias Gasser: Ins duai avair transparenza. Igl è impurtant per ils consuments e per las interpresas da savair danunder ch’il current vegn.

In pau sco tar la charn?

Ins po dir uschia. Per mai èsi impurtant nua e co ch’insatge vegn producì. Pertutgant il current èsi decisiv d’enconuscher la moda da producziun. I fa ina differenza sche l’energia deriva d’in implant solar, d’ina roda da vent u sch’i sa tracta da forza idraulica u da current atomar u da charvun.

Sch’jau envid la glisch sai jau sch’igl è current atomar da la Frantscha u current da vent da Haldenstein?

Fisicamain na sa lascha quai sa chapescha betg definir. Normalmain vegn il current consumà en la vischinanza nua ch’el vegn fatg. Il punct central è però: Sch’jau decid da retrair a Cuira sulet mo current idraulic, ma venda l’IBC quest current. Ma pir cun ina decleranza poss jau esser segir ch’jau retir propi current or da la forza d’aua.

Co funcziuna quai?

Sch’jau cumpr il current survegn jau ina decleranza. Ils vendiders che ma furneschan il current san ch’els ston cumprar u producir tanta energia d’aua sco quai ch’i vegn empustà. Els na dastgan betg vender dapli.

È quai insumma pratitgabel?

Gia oz exista ina tala decleranza en Svizra. I na fiss pia nagut nov. Ma entras il commerzi cun current u entras ovras a pumpa datti l’uschenumnà current «grisch» nua che la derivanza n’è betg clera. Sch’jau cumpr current da Repower stat forsa sin mes quint ch’jau haja retratg «98 pertschient current nundeclerabel». En princip sa tracti da current grisch. Tenor la lescha actuala è quai lubì. Cun la moziun lain nus cuntanscher ch’ins sto cumprovar la derivanza da tut il current.

La finamira fiss en gliez cas da procurar per ina concurrenza faira?

Exact. La transparenza è la premissa per ch’il martgà funcziunia. Er il martgà da current duai sa suttametter a las reglas economicas.

Tgi profitescha da talas decleranzas d’origin?

Tut quels che fan current schuber. Jau pens oravant tut a la forza d’aua en il Grischun. Cun ina decleranza sa il consument exact tge procentuala da current atomar u da charvun ch’el retira e tge procentuala d’energia schubra – pia da current ch’ins spera ch’el fetschia strada en l’avegnir.

La fracziun dals verd-liberals dumbra in tozzel cussegliers naziunals. Vus duvrais alliads per dumagnar atras la moziun. Tgi sustegna l’intervenziun?

Tuts che vulan in martgà liber. La chaussa vegn sustegnida tant da vart dretga sco da sanestra. Pertge ins vesa en che la transparenza è la premissa pli impurtanta per il martgà. Damai che parlamentaris da tuttas fracziuns han suttascrit avain nus tuttavia schanzas da rabagliar atras la moziun. Ella cuntegna gea l’element ecologic: Ins vul savair sch’ins retira energia tschuffa. Quai duai esser transparent per mintgin.

L’Austria ha gia experientscha cun quest intrument?

Dacurt ha l’Austria introducì la decleranza. Igl è impurtant per in pajais cun forza d’aua. Pertutgant energias regenerablas è l’Austria pli sviluppada che la Svizra. Ins vesa pia ch’i fa senn da procurar per transparenza sch’ins vul sustegnair la forza idraulica.